جوان آنلاین: مقام مادر در خانه همیشه ارزشمند و بی‌بدیل است. مادر نخستین معلم فرزندان خود است و در تربیت آنان نقش بسیار مهمی دارد. او با رفتار و گفتار خود، اصول اخلاقی و فرهنگی را به فرزندان می‌آموزد و زمینه ساز رشد معنوی و دینی آنها می‌شود. ماه مبارک رمضان فرصتی استثنایی برای تقویت جنبه‌های معنوی در خانواده‌ها فراهم می‌آورد. مادران می‌توانند در این ماه با الگوی صحیح خود، ارزش‌های روزه داری، عبادت و مناجات را به فرزندان‌شان آموزش دهند و آنان را با آداب اسلامی این ماه آشنا کنند. از سوی دیگر، تداخل ماه رمضان با ایام عید نوروز و تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، فرصتی ویژه برای انس بیشتر فرزندان با این ماه پربرکت ایجاد می‌کند، از این رو آنها می‌توانند از این فرصت استفاده کنند تا فرزندان را با فرایض دینی آشنا و آنان را به درک عمیق تری از آثار معنوی رمضان و اهمیت عبادت در زندگی هدایت کنند. در این زمینه با دکتر معصومه مرادی، نویسنده، شاعر و استاد دانشگاه گفت‌وگویی داشتیم. او بر این باور است که مادر، به عنوان مرکز عشق و همدلی و مهرورزی در خانواده، می‌تواند با دلسوزی و تمرین صبر در رفتار خود، زمینه پذیرش عبادت و روزه‌داری را در فرزندان فراهم کند. مادران با آمادگی ذهنی و فعالیت عملی می‌توانند فضایی دلپذیر به ویژه برای روزه اولی‌ها ایجاد و با اعطای مسئولیت‌های کوچک، فرزندان را به انجام نیکوکاری و عبادات در این ماه تشویق کنند. او به همکاری در کار‌های خانه و کمک به مادران هم اشاره کرد و گفت: «اعضای خانواده باید قدر این گوهر گرانبها را بدانند و در کار‌های خانه، از جمله تهیه افطار و سحر، مادر را یاری کنند. این همکاری فضای معنوی این ماه را در خانواده تقویت و فرزندان را با علاقه بیشتری به انجام فرایض دینی و عبادات ترغیب می‌کند.» در ادامه گفت‌و‌گو با وی را پیش رو دارید.
نقش مادران در تقویت معنویت ماه رمضان در خانواده، به ویژه فرزندان چگونه است؟
مادر به عنوان منبع عشق، احساس و مرکز همدلی و مهرورزی در خانواده همواره مورد توجه کودکان است. ماه مبارک رمضان ظرفیت ویژه‌ای است که به مادران این امکان را می‌دهد تا با الگوسازی بعضی از رفتار‌های معنوی در خانواده، به صورت غیرمستقیم، معنویت را در فضای خانه منتشر کنند. اگرچه وظایف مادر در ماه رمضان بیشتر است، دلسوزی و تمرین صبر به صورت عملی در رفتار او می‌تواند یکی از زمینه‌های پذیرش روزه داری را فراهم کند. خواندن قرآن کریم، ایجاد فضایی شاد، مهیا کردن وسایل افطار و سحر به کمک کودکان همه می‌تواند زمینه ساز معنویت در ماه مبارک رمضان شود.
چگونه مادران می‌توانند فرزندان‌شان را به خصوص روزه‌اولی‌ها به روزه داری و درک فلسفه آن تشویق و روزه‌داری را برای آنها آسان کنند؟
یکی از راه‌های تشویق کردن کودکان روزه اولی به این عبادت، مهیا کردن فضای ذهنی کودک از چند روز قبل از ماه مبارک است. خواندن کتاب‌هایی که کودک را به طور غیرمستقیم به صبر و شکیبایی تشویق می‌کند یا داستان‌هایی با موضوع روزه‌داری می‌تواند این زمینه ذهنی را فراهم کند. مادر می‌تواند با قصه گویی، خاطره‌گویی با رویکرد مثبت و لذت‌بخش هیجان تجربه روزه داری را در کودک افزایش دهد. در کنار آمادگی ذهنی با فعالیت عملی می‌توان فضای دلپذیرتری برای روزه اولی‌ها ایجاد کرد. انداختن سفره رمضان با خوراکی‌های ماه مبارک و نیز تزئین فضای منزل با حال و هوای رمضانی روزه‌اولی‌ها را بیشتر برای روزه داری تشویق می‌کند.
چگونه در کنار مسئولیت‌های خانه در ماه رمضان، مادران هم از فضای معنوی این ماه بهره‌مند شوند؟
ماه رمضان ماه میهمانی ویژه خداوند است و آنقدر این میهمانی کریمانه است که خدای متعال برای خواب انسان روزه دار در این ماه نیز پاداش در نظر گرفته است. همین که مادر صبورانه و مهربانانه در کنار روزه داری به خانواده خدمت می‌کند، قطعاً از معنویت این ماه بسیار بهره‌مند خواهد شد. کافی است نگاه‌مان تأمین رضایت خداوند باشد، با این حال امروزه با وجود سکو‌های مختلف مجازی می‌توان هنگام کار و فعالیت قرآن شنید، در جلسات سخنرانی شرکت کرد و از معنویت این ماه سراسر نور بیشتر بهره‌مند شد.
چه روش‌هایی را به آنها برای تشویق فرزندان به کار‌های خیر و نیکوکاری در این ماه پیشنهاد می‌کنید؟
بچه‌های کوچک از انجام کار‌های خانه بسیار لذت می‌برند، چون با این بازی‌ها علاوه بر مسئولیت‌پذیری با تمرین‌های وانمودی حس ارزشمندی در آنها تقویت می‌شود. محیط غنی خانه برای کشف‌های تازه، تجربه‌های تازه و آموختن بسیار فوق‌العاده است. کمک به مادر یکی از مهم‌ترین مصداق‌های نیکوکاری است که در قرآن کریم به آن اشاره شده است و با این اعطای مسئولیت‌ها، کودکان نیکی کردن را می‌آموزند. ایجاد حلقه‌های کودکان نیکوکار در مسجد، محله و مدرسه و نیز الگوپذیری از مادر و پدر در این ماه راه‌های خوبی برای تقویت انگیزه نیکوکاری در آنهاست.
با توجه به تداخل دید و بازدید‌های نوروزی و ماه رمضان، مادران در ایجاد تعادل بین میهمانی‌ها و حفظ حال و هوای معنوی این ماه چه نقشی دارند؟
تغییر نگاه به مفاهیم می‌تواند به خودی خود به این موضوع کمک کند. دید و بازدید امری معنوی است که همواره در دین اسلام به آن تأکید شده است، با این حال برای هدفمندترشدن این دید و بازدید‌ها در ماه رمضان می‌توان میهمانی‌ها را به زمان افطار موکول کرد و با برگزاری میهمانی‌هایی ساده، همراه با نشست‌های خوانش دعای افتتاح و پرهیز از تجمل‌گرایی در پیوند دادن این دو اتفاق نیکو نقش داشت.
در پایان بفرمایید اعضای خانواده چه وظایفی در قبال مادران دارند تا آنها هم رمضانی آرام و پربرکت داشته باشند؟
همراهی و قدردانی شاید دو اصل ساده، اما بسیار اثرگذار برای انتقال آرامش به مادران باشد. کافی است اعضای خانواده با نگاهی قدرشناسانه در کنار مادر در حداقل‌ترین کار مانند پهن کردن سفره افطار و جمع کردن آن به مادر کمک کنند.
